Antigua en de Maya’s

We worden wakker, ’s ochtends om half 9, net op tijd voor het ontbijt. Achter een tafeltje op het binnenplaatsje staan twee vrouwtjes van ongeveer half mijn lengte in Maya klederdracht (traje in het Spaans). Ze dragen een blouse en rok in dezelfde felle kleuren als bijna alle doeken, hoeslakens, dekbedovertrekken en tapijten hier. Fel rood, roze, groen, geel, wit en blauw kleuren in strepen de geborduurde traje. Deze herinneren ons er overal aan dat we in Guatemala zijn, volgens alle toeristische boeken en brochures ‘hét land van de Maya-cultuur’.

Ons ontbijt bestaat uit bonen (frijoles), gebakken aardappeltjes, granola, tomaat, meloen, brood, ei en koffie. In matig Spaans proberen we uit te leggen wat we wel en niet willen en we peuzelen het op in het al best sterke ochtendzonnetje op ons dakterras. Vandaar hebben we uitzicht op de gekleurde huisje aan de overkant van de straat en drie vulkanen op de achtergrond. Uit de verste komt rook. Volgens mijn Lonely Planet gids, is er een te gevaarlijk om te beklimmen vanwege de kans op overvallen en die met rook (de Fuego = vuur) is te gevaarlijk vanwege de rook en zwavel die vrijkomt. De laatste beklimming, de Acatenango, is wel veilig en wordt ons door veel reizigers gedurende reis aangeraden. Eentje om in het achterhoofd te houden voor later dus.

Het warme ontbijten valt gedurende de week zeker niet altijd even goed, maar de eerste ochtend wel. Met een volle maag en frisse moed, en ondergesproeid met zonnebrand en DEET tegen de muggen, maken we ons op om Antigua de Guatemala te ontdekken en de Guatemalteken beter te leren kennen.

Het plan van de eerste dag is slenteren door Antigua. We lopen richting het centrum in de hitte over de hoge, nauwe stoepjes die de kasseien straatjes (die we gister in het busje zeker al gevoeld hadden) insluiten. In Antigua lijkt alles gekleurd. Niet alleen de Maya-spullen, maar ook de gebouwen zijn allemaal geverfd in een vrolijke pastelkleur (zie foto’s). En dan heb ik nog niet eens gehad over de ‘Chicken Buses’. Je moet denken aan een Amerikaanse schoolbus zoals uit de films die een knotsgekke, knalrode make-over heeft gehad. Voeg daaraan toe een door de buschauffeur gekozen verlichting die in een kerstboom zeker niet zou misstaan en je hebt het meest gebruikte transportmiddel in Guatemala. Ze rijden overal, maar zijn niet altijd even veilig. En de geur, tja...

Antigua is niet een heel grote stad, eerder een dorp. Binnen 10 minuutjes zijn we met ons slentertempo vanaf het hostel bij het Parque Central. Het is de centrale plek van Antigua, waar we mensen kijken en de gebouwen er omheen bewonderen. Hier staat het paleis van waaruit vroeger de Spanjaarden het hele gebied van huidig Centraal-Amerika bestuurden voor honderden jaren, iets wat je terugziet in het kaarsrechte stratenpatroon. Dit deden ze totdat een aardbeving zowat de hele stad in puin legde, zoals ook te zien is aan de kathedraal (of wat er van over is) die ook aan het park grenst. Verder bekijken we een winkeltje met allerlei Maya-spullen, bezoeken een kerk en zorgen dat we wat geld op zak hebben. Op de terugweg proberen we, zoals dat gaat met slenteren, bij een heuvel te komen, maar dat mislukt.

Halverwege onze eerste ontdekkingstocht pauzeren we op het binnenplaatsje van een restaurant aan een tafel die om de zoveel tijd gehuld wordt in de rook van de open barbecue waarop het eten bereidt wordt. Als de echte antropoloog die ik ben, ga ik natuurlijk meteen voor de meest inheems klinkende soep, kac’iq (zeg: Kak-iek). Gedurende onze hele week is eten en drinken een veel terugkomend dingetje. Dit komt door alle lage prijzen en het vele lopen. Als je veel loopt, moet je ook even uitrusten nietwaar? En, tja, als het ’s ochtends al als 30 graden voelt, dan kun je maar beter met fruit en een milkshake ontbijten. Maar over het Guatemalteekse eten later meer.

De volgende dag gaan we vrolijk verder met slenteren. We bezoeken een markt waar letterlijk alles te verkrijgen is. Van pannensets tot T-shirts met de tekst Yo *heart* Guatemala, en al het fruit dat zo ongeveer verkrijgbaar is (zie de foto’s). Overdekt en met smalle gangetjes, lijkt het alsof we in een ware koopjesjungle beland zijn. Een man probeert me tot drie keer toe een bijbel te verkopen, maar ik kan ineens geen Spaans meer. We slingeren langs lianen van chipszakjes, tussen de locals door tot we helemaal aan de achterkant weer uitkomen bij de plek waar alle ‘Chicken Buses’ vertrekken en waar een grote chaos heerst van verkopers, kopers, bussen en auto’s. Er hangt een geur van uitlaatgas en het stof wappert volledig in de rondte. We betalen vijf euro voor 100 gram nootjes, maar dat kan de pret niet drukken. Om wat overzicht in de chaos te scheppen besluiten we de Cerro de la cruz (heuvel van het kruis) te beklimmen wat ons een mooi uitzicht over Antigua en de vulkaan op de achtergrond geeft. Voldaan en een beetje bezweet keren we terug naar ons hostel waar ’s avonds de shuttle naar de volgende bestemming, Flores, wacht.

Mijn indruk van Antigua is dat het een hele vrolijke, maar wel enorm toeristisch plek is. Hoewel de Maya’s in Guatemala tussen de 40 en de 60 procent van de totale bevolking beslaan, lijkt het in Antigua wel alsof iedereen Maya is. Op een dag zijn er minimaal 20 Maya vrouwtjes in traje die zich bij ons aandringen en allerlei Maya-spullen aan ons willen verkopen. Op pleintjes, op de stoepen en in de parkjes. Daarnaast zijn er overal winkeltjes met tapijten, kleden en andere felgekleurde hebbedingetjes. Soms vergezeld door een kindje worden we telkens opnieuw aangesproken. Het lijkt in deze tijd van het jaar niet bijster druk te zijn met toeristen in Guatemala. En dit zorgt er voor dat we gemakkelijk foto’s kunnen maken en we bij het ontbijt snel aan de beurt zijn, maar ook dat het lijkt alsof iedereen ons target met hun spulletjes, hoe mooi en vrolijk ze ook zijn. Het laat je nadenken hoe het voor hen moet zijn om zich telkens aan vreemden op te dringen, wetende dat hen waarschijnlijk toch wel een afwijzing te wachten staat, maar geen andere optie hebbende. Ik zal al mijn overpeinzingen jullie hier besparen.

Daar moet tegenover gezet worden dat iedereen op straat en in het hostel enorm vrolijk en behulpzaam is. Het lijkt wel alsof de zon ook het humeur van de mensen het hele jaar door verlicht. De vrouwtjes in het hostel proberen ons bijvoorbeeld met kleine gesprekjes met ons Spaans te helpen, wat zoals gezegd niet altijd even soepel gaat. Bovendien reageert iedereen hartstikke vrolijk als we vol goede moed in het Spaans een burrito proberen te bestellen. Dat sommigen in het Engels reageren is dan wel weer een beetje pijnlijk, maar dat weerhoudt ons er niet van het de volgende keer weer te proberen. Afgezien van het constant aangesproken worden, zijn de eerste dagen in Guatemala eigenlijk als een warm bad (gemiddeld zo’n 20 graden om precies te zijn).

Die vrolijkheid is gek als je bedenkt dat Guatemala eigenlijk een heel arm land is, waarbij meer dan 60 procent als ‘onder de armoedegrens’ wordt geclassificeerd. Daarnaast is er veel drugssmokkel en -geweld en dit wordt zeker niet altijd even goed aangepakt door een regering die historisch gezien corrupt is. Tekenend is bijvoorbeeld het intrekken van het mandaat van de anti-corruptieorganisatie van de VN door de vorige president. Veel Guatemalteken proberen hun land te verlaten bijvoorbeeld door te lopen naar de VS, maar hier is in Antigua vrij weinig van te merken.

Antigua voelt eigenlijk veel veiliger aan dan verwacht. Ook in het donker lopen we (natuurlijk wel in een groepje en over een kleine afstand) redelijk relaxed over straat. De veiligheid die we voelen in Antigua staat een beetje in contrast met alle negatieve, onrust veroorzakende verhalen die we van tevoren gehoord hebben. Toch krijgen we gedurende de week vaker te maken met situaties die me aan het denken zetten over het gebruik van geweld in Guatemala. Zo zitten we de eerste avond aan de piña coladas wanneer op de tv twee burgemeesters (in functie!) hun conflicten live op nationale TV uitvechten in de boksring… Ook op onze tocht van Antigua naar Flores komen we een gekke situatie tegen, maar meer daarover volgende keer. ;)

Wil je gemakkelijk op de hoogte blijven van mijn belevenissen? Meld je dan aan voor mijn mailinglijst via https://jeltevegter.reislogger.nl/notificatie!